Wat zijn smetplekken en hoe kun je smetten behandelen?

Intertrigo, ook wel bekend als smetplekken, is een huidaandoening die met name voorkomt in huidplooien. Je kunt smetten herkennen aan roodheid, jeuk, kloofjes, korstjes of een nattende huid. Daarnaast kan de huid soms gaan ruiken. Met een goede behandeling van smetplekken kun je de symptomen verlichten of voorkomen. Wij vroegen huidspecialist Frank Manders van Wondzorg Arnhem wat te doen bij smetten.

Hoe ontstaan smetten?

“Smetten ontstaan door een combinatie van warmte, vocht en onvoldoende ventilering van de huid. Het komt voor op de liezen, in okselplooien, in lichaamsplooien bij overgewicht, bij vrouwen onder de borsten en ook op de stuit. Deze huidbeschadiging beperkt zich eigenlijk altijd tot de bovenste huidlaag, de opperhuid.

Wat je vaak ziet is een rode verkleuring, soms schilfers, soms een vochtige huid en er kunnen kloofjes en scheurtjes zichtbaar zijn. Daarnaast kan het een vervelende geur geven. Specifiek voor de billen zie je vaak een ‘spiegelbeschadiging’ van de huid: aan beide zijden van de bilspleet een op elkaar gelijkende roodheid van de huid.

Bij langdurige bedlegerigheid kan er naast smetten sprake zijn van decubitus. Het is niet ongebruikelijk dat in de laatste fase van het leven incontinentie optreedt, waardoor de huid snel kan verslechteren. In urine zitten namelijk zuren en in ontlasting vetoplossende enzymen die de huid kunnen aantasten."

Hoe kun je smetplekken voorkomen?

“Preventie, dus voorkom warmte, vocht en onvoldoende ventilatie van de huid. Zorg dat de huid in een goede conditie blijft, verschoon natte kleding of beddengoed zo snel mogelijk en gebruik katoenen kleding en beddengoed. Daarnaast is het belangrijk om de huid zelf goed droog te maken (deppend) en bij verlies van urine of ontlasting (incontinentie) zo snel mogelijk reinigen.

Als de huid erg vochtig of al nattend is, kan een beetje zinkolie de huid weer iets indrogen. Dit moet je dan wel met mate aanbrengen. In huidplooien werkt het goed om een reepje scheurlinnen of Engels Pluksel (zie foto: verbandmateriaal voor de behandeling van smetplekken) aan te brengen, zodat de plooien geen contact maken met elkaar.”

Wat moet je absoluut niet doen bij het verzorgen van smetten?

“Bij smetten kun je beter geen poeders, pasta’s of afsluitende zalven gebruiken. Die zijn weer moeilijk te verwijderen en verergeren de situatie eerder dan dat ze goed doen. Ook de huid drogen met bijvoorbeeld een föhn is uit den boze vanwege het risico op verbranding of uitdrogen van de huid.”

Heeft u adviezen voor de verzorging van smetten na chemotherapie of bestraling?

“Ook na chemotherapie of bestraling zijn de algemene tips bij smetten van kracht. Maar na chemo en vooral bestraling kan de huid nog (zeer) lange tijd kwetsbaar zijn. Daarom is het van belang de huid zo minimaal mogelijk te belasten en te zorgen dat de huidconditie optimaal blijft.

Gebruik bij een erg droge huid een zalf, zoals Cremor cetomacrogol of Lanette crème. Dit is gewoon bij de drogist verkrijgbaar. Als de huid wat vochtiger wordt, kan een crème of bodylotion gebruikt worden. Alles bij voorkeur ongeparfumeerd. Als er al sprake is van een (lichte) beschadiging kan een speciale barrière zalf gebruikt worden, zoals Proshield. Dit heeft vooral nut als de huid regelmatig vochtig wordt.”

Kunnen mantelzorgers smetten zelf behandelen? En waarbij kan een huidspecialist ondersteunen?

“Alle beschreven handelingen kan de mantelzorger in principe prima uitvoeren. Om te beginnen de huid in een zo optimaal mogelijke conditie houden, schoon en droog. Als er dan alsnog problemen ontstaan of als de smetplekken niet minder worden, kun je de hiervoor beschreven hulpmiddelen inzetten. Wanneer het dan nog niet verbetert, is het tijd om eens de hulp van een specialist of huisarts in te roepen. Wellicht is er in zo’n geval sprake van een bijkomend probleem dat eens goed beoordeeld en behandeld moet worden.”